پس از گزارش‌هایی مبنی بر وجود رخنه‌ی امنیتی در واتس‌اپ؛ این‌بار خبر رسیده که فیسبوک و واتس‌اپ به شکل داوطلبانه اطلاعات خود را در اختیار مقامات دولتی می‌گذارند.
چند وقت پیش گزارشی درباره‌ی یک راه نفوذ مخفی (بک‌دور) در نرم‌افزار واتس اپ، نظر کاربران این پیام‌رسان را به خود جلب کرد. کارشناسان امنیت این گزارش را -که توسط گاردین منتشر شده بود- غیرمحتمل خواندند و واتس‌اپ نیز محتوای این گزارش را رد کرد. هرچند حالا اخبار جدیدی درباره‌ی این اپ محبوب به دست رسانه‌ها رسیده است. طبق گزارش‌ها واتس‌اپ همچنان در حال ارائه‌ی اطلاعات کاربران به مقامات دولتی آمریکا است.
البته در اختیار قرار دادن اطلاعات کاربران توسط شرکت‌هایی مانند واتس‌اپ، فیسبوک و گوگل به دولت‌ها چندان هم غافلگیرکننده نیست. این رفتار حتی به میل شخصی این شرکت‌ها بر نمی‌گردد؛ بلکه بخشی از قانون حاکم بر بسیاری کشورها (از جمله ایالات متحده) است.
حدود دو هفته پیش واتس‌اپ توسط گاردین به مرکز توجه رسانه‌ها تبدیل شد. این روزنامه گزارش کرد که به دلیل وجود یک حفره‌ی امنیتی، مقامات دولتی می‌توانند پیام‌های کدگذاری شده‌ی این نرم‌افزار را مشاهده کنند. کارشناسان امنیتی این مسئله را رد کردند و خود نرم‌افزار نیز این مطالب را غیرواقعی می‌داند.
هرچند مقاله‌ای دیگر از فوربز اشاره می‌کند که واتس‌اپ همچنان اطلاعات کاربران خود را در اختیار مقامات دولتی می‌گذارد. با وجود معمول بودن این رویه، نحوه و چگونگی دریافت این اطلاعات قابل توجه است. از آنجایی که واتس‌اپ به شکل رسمی به شایعات واکنشی نشان نداده؛ یکی از خبرنگاران مجله‌ی فوربز، از طریق سیستم قضایی آمریکا، نحوه‌ی دسترسی به اطلاعات را بدست آورده و به نتایج جالبی دست یافته است.
در صورت درخواست دادگاه برای ارائه اطلاعات، واتس‌اپ متادیتاها را جمع‌آوری و به ماموران دولتی ارائه می‌کند. هرچند این دسته از اطلاعات حاوی هیچ پیامی نیست بلکه نشان می‌دهد کاربر مورد نظر با چه اشخاصی ارتباط برقرار کرده است، این ارتباطات در چه زمان‌هایی برقرار شده و چندبار تکرار شده‌اند. در کنار این، آدرس‌های آی‌پی و اطلاعات موقعیت این افراد نیز قابل دسترسی است. هر پرونده ممکن است هدف‌های جداگانه‌ای را دنبال کند و واتس‌اپ اجازه ندارد کاربر موردنظر را از این ردیابی‌ها آگاه سازد.
طبق گزارش دادگاه، واتس‌اپ اطلاعات زیادی را روی سرورهای خود نگه نمی‌دارد. و از آنجا که این نرم‌افزار پیام‌ها را پس از دریافت از سرور خود پاک می‌کند؛ حتی پیش از پروژه‌ی کدگذاری پیام‌ها نیز اطلاعات گسترده‌ای برای ارائه در اختیار این شرکت نبوده است. همچنین از زمان این کدگذاری‌ها اطلاعات پیام‌ها قابل دسترسی نیست.
شرکت صاحب‌امتیاز این نرم‌افزار، فیسبوک، نیز چنین درخواست‌هایی را دریافت می‌کند و از آنجا که در فیسبوک اکثر اطلاعات کدگذاری نشده است، چندان مانعی برای ماموران در دستیابی به اطلاعات وجود ندارد. فوربز گزارش می‌کند که با توجه به گزارش دادگاه، شرکت فیسبوک اطلاعاتی مانند پیام‌های خصوصی، آمار فعالیت‌ها، لایک‌ها، کانتکت‌ها و حتی دوستی‌های رد شده را گزارش می‌کند.
یک وکیل از اتحادیه‌ی آزادی‌های مدنی آمریکا (ACLU) به نام نیما جولیانی به فروبز گفته که اطلاعات ارائه شده توسط واتس‌اپ به اندازه‌ای موثر است که میتوان با تکیه بر آن نقشه‌ای از تمام فعالیت‌های انجام شده توسط کاربر را رسم کرد.
باید اشاره کنیم که سیاست واتس‌اپ در بخش حریم شخصی با فیسبوک متفاوت است. فیسبوک به صورت مداوم گزارش‌هایی را جهت شفاف‌سازی فعالیت‌های خود منتشر می‌کند که در آن به درخواست‌های دولت برای ارائه اطلاعات اشاره شده است. اما واتس‌اپ تنها بخش کوچکی از اطلاعات را منتشر می‌کند و در این زمینه بسیار رازدار است. واضح است که فیسبوک و واتس‌اپ هیچ پاسخی به گزارش فوربز درباره‌ی فعالیت‌های خود ارائه نکرده‌اند.
مقاله‌ی فوربز به سمت دیگر این معادله نیز اشاره می‌کند. جابجایی اطلاعات بین این نرم‌افزارها و مقامات دولتی در ابتدا تنها مظنون پرونده را مورد هدف قرار می‌دهد. هرچند مظنون این پرونده‌ها در بسیاری موارد می‌تواند بسیار پیچیده عمل کند و مقامات نیاز به کسب اطلاعات گسترده‌تر درباره‌ی شخص هدف خواهند داشت. فوربز اقدامات قانونی بر علیه تاجران مواد مخدر و گروه‌های تروریست را به عنوان مثال برای چنین پرونده‌هایی ذکر می‌کند.
در نهایت این کاربران هستند که باید درباره‌ی تبادل اطلاعات بین اپلیکیشن‌ها و دولت تصمیم‌گیری کنند. پیام‌رسان‌های بسیاری در کنار واتس‌اَپ و فیسبوک در دسترس هستند که شاید میزان دسترسی دولت‌ها به اطلاعات را کمتر کنند. هرچند از امکانات کمتری برخوردار خواهند بود.